تاریخچه مبلمان شهری | بررسی سیر تاریخی این المان مهم معماری شهری
تاریخچه مبلمان شهری از آغاز تا به امروز
کشور ایران دارای تمدنی بزرگ و فرهنگی سرشار است. ماندگاری تمدن ایرانی نیز نشانه‌ای از استعداد ایرانیان سربلند به شمار می‌آید. مردم ایران در طول هزاران سال با تعاملات بین‌المللی و تبادلات گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به حیات خود ادامه داده و از تأثیرگذارترین تمدن‌ها در طول تاریخ حیات بشر، بر سبک و نوع نگرش به زندگی انسان متمدن شناخته می‌شوند. در بررسی تاریخچه مبلمان شهری هم باید گفت که ایرانیان حتی در مقایسه با تمدن‌های اروپایی در زمینه شهرسازی نیز پیشرو بوده‌اند. در منابع پراکنده‌ای؛ مانند سفرنامه‌ها و تاریخ‌نگاری جنگ‌ها و مواردی ازاین‌قبیل، مطالب ارزشمندی در خصوص مبلمان شهری ایران درگذشته ثبت شده است.
نگاهی به تاریخچه مبلمان شهری در دوران پرشکوه هخامنشی
شکل اولیه بعضی از عناصر و مبلمان شهری مانند انواع آب‌نماها در زمان هخامنشی، لوح‌های سنگی و همچنین تندیس‌های سنگی پادشاهان نمایانگر قدمت طولانی مبلمان شهری در ایران است. به‌عنوان‌مثال، چندین هزار سال قبل در زمان حکومت قوم مادها، سنگ‌نوشته‌هایی ماند آنچه که در تابلوهای اطلاع‌رسانی امروزی می‌بینیم در میدان مرکزی شهر هگمتانه نصب می‌شدند.
این تابلوها قوانین و دستورات مهم شهری موردنظر دولت را به اطلاع عموم مردم می‌رساندند. بر اساس برخی از نظرات و شواهد تاریخی، به‌کارگیری آب به شکل فواره و استفاده از انواع طرح‌ها در این زمینه، برای نخستین‌بار در ایران باستان به اجرا درآمد و سپس کشورهای دیگر از آن الگو گرفتند.
تاریخچه مبلمان شهری پس از ورود اسلام به ایران
در دوران بعد از روی کار آمدن اسلام در ایران نیز هر زمان که حکومت مقتدری وجود داشت، تجلی اقتدار آن حکومت در شکوه شهرها و به‌خصوص مبلمان شهری به‌نمایش‌درآمده است. به‌عنوان‌مثال حکومت صفویه باتکیه‌بر مفاهیم عرفانی از سویی و تکیه بر تعابیر و تفاسیر شریعت از منظر مذهب شیعه از طرفی دیگر، توانست پایگاه اجتماعی گسترده‌ای را در سرزمین ایران شکل دهد. به‌این‌ترتیب صفویان موفق شدند قدرتمندترین دولت ایرانی دوره اسلامی را بعد از سلسله ساسانی تأسیس کنند. زمانی که نگاهی به تاریخچه مبلمان شهری در ایران می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که حکومت صفویان بنا به سنت‌های کهن، سازماندهی و ایجاد تجهیزات زیرساختی را بر عهده گرفتند.
الگوی سکوی بیرون از خانه در دوران صفویه
برای مثال در معماری شهری دوران صفویه، همواره در خانه‌های ایرانی، الگوی سکوی بیرون از خانه هم در کوچه و هم خیابان دیده می‌شود که عابران از آن استفاده می‌کردند. بدین شکل هر خانه‌ای سکوی اختصاصی برای نشستن داشت که در آن جا مردم به فضای عمومی خیابان نگاه می‌کردند بدون آنکه حریم خصوصی خانه مورد تعرض قرار بگیرد.
خورها و سنگ آب‌ها
در بررسی تاریخچه مبلمان شهری در دوران صفویه، مبلمان شهری عام‌المنفعه مانند خورها و سنگ آب‌ها در فضاهای عمومی آن دوران، به‌عنوان بخشی از مبلمان شهری مورداستفاده عموم مردم بودند. برخی از این عناصر مبلمان شهری هم ریشه در باورهای مذهبی مردم داشتند. برای مثال می‌توانیم به سقاخانه‌هایی که در تمام نقاط ایران آن زمان دیده می‌شدند، اشاره کنیم.
روشنایی و فرش کردن خیابان‌ها را نیز می‌توانیم در چارچوب زیباسازی خیابان‌ها بدانیم که در شهرهای اسلامی اهمیت زیادی برای آن‌ها قائل بودند. در تاریخچه مبلمان شهری شهرهای اسلامی به جرات می‌توان گفت که شهرهای اسلامی گوی سبقت را از شهر اروپایی ربوده بودند.
تاریخچه مبلمان شهری ایران بعد از انقراض حکومت صفویان
بعد از انقراض حکومت صفویان، دولت مرکزی قدرتمندی بر ایران حکومت نکرد و کشور از این زمان به بعد، به‌خصوص در دوران قاجار، دچار آشفتگی شدیدی در زمینه‌های مختلف مانند معماری عناصر شهری شد. این شرایط به‌گونه‌ای بود که فرصتی برای تعبیه عناصر و مبلمان شهری فراهم نشد. کشف و اختراعات جدیدی مانند برق و تلفن در خارج از مرزهای کشور، ضعف اقتصادی و همچنین درگیری‌های سیاسی داخلی باعث شد تا کشور با وجود داشتن سابقه‌ای درخشان و مثال‌زدنی در تاریخچه مبلمان شهری و همچنین طراحی و برنامه‌ریزی شهری، از قافله پیشرفت و توسعه عقب بماند.
بااین‌وجود، اقدامات قابل‌توجه میرزا تقی‌خان امیرکبیر و حضور معلمان و مهندسان اروپایی در مؤسسه دارالفنون به‌عنوان نخستین مدرسه عالی ایران، راه برای ورود طراحان اروپایی به ایران باز شد تا در زمینه برنامه‌ریزی شهری و تجهیزات آن مانند مبلمان شهری، دنباله‌روی کشورهای پیشرفته دنیا باشند.
در مطالعه تاریخچه مبلمان شهری، به ایران امروز می‌رسیم
در ایران امروز، اگرچه به نظر برخی از افراد در زمینه مبلمان شهری، این آیتم لوکس و فانتزی شناخته می‌شود؛ اما با افزایش آگاهی شهروندان از یک سو و افزایش قابل‌توجه متخصصان از سویی دیگر، باعث شد تا معماران و مهندسان با مطالعه تاریخچه مبلمان شهری در ایران، به این آیتم شهرسازی نوین توجه ویژه‌ای داشته باشند. اما با درنظرگرفتن تمامی این موارد، متأسفانه بیشتر عناصر مبلمان شهری که امروز در شهرهای مختلف کشور شاهد آن هستیم، تقلیدی از کشورهای غربی است. این موضوع به این معنا است که در مراحل طراحی و برنامه‌ریزی برای مبلمان شهری کمتر به شرایط بومی، اقلیمی و فرهنگی توجه می‌شود.
تاریخچه مبلمان شهری در ایران؛ دروازه‌ای رو به هنر اصیل این مرزوبوم
در بررسی سیر تحولات تاریخچه مبلمان شهری در ایران نمی‌توانیم نقش انقلاب صنعتی را نادیده بگیریم. این پدیده جهانی نه‌تنها بر ظاهر تمام شهرهای دنیا تأثیر گذاشت؛ بلکه تا اعماق وجود کوچک‌ترین مسائل شهری نیز تغییراتی را ایجاد کرد. انقلاب صنعتی سبب ظهور طراحان قرن بیستمی از اطراف جهان شد که توانستند مرزهای معماری شهری را جابه‌جا کنند. از جمله این موارد هم می‌توانیم به فرایندهای تولید، طرح‌های نوین و مفاهیمی مانند یکپارچگی، هویت و ماندگاری در مبلمان شهری اشاره کنیم. در حال حاضر و در آغاز قرن ۲۱ آنچه که بیش از همه، موردتوجه قرار گرفته است، تخریب‌های زیست‌محیطی است.
به همین دلیل شاید بتوان گفت که طراحان مبلمان شهری در آینده‌ای نه‌چندان دور به دنبال عرضه محصولاتی باشند که با محیط‌زیست سازگار هستند. پارس آرای کوهستان با برخورداری از تیمی مجرب از طراحان و مهندسان فنی و همچنین ایده‌های نوین در زمینه مبلمان و المان‌های شهری، ارائه‌دهنده برترین خدمات به شما با بهره‌گیری از محصولاتی باکیفیت از برندهای جهانی است.
